Een plaatsbeschrijving van een eigendom geeft een juridisch geldig document met een gedetailleerde beschrijving van alle mogelijke modaliteiten van het eigendom (mogelijke gebreken, materiaalkeuze, beschrijving van bouwgebreken, inventaris van aanwezige delen, bevestiging dat bouwdelen vrij zijn van gebreken, en dergelijke meer).
Dankzij een plaatsbeschijving kunnen latere juridische twisten worden vermeden. Als toch een rechtzaak ontstaat, vormt de deskundig opgestelde plaatsbeschrijving een document met een zeer hoge bewijskracht.
In de regel wordt van de vaststelling in een eigendom een verslag (ook wel proces verbaal) opgesteld, dat ter ondertekening wordt aangeboden aan de belanghebbende partijen.
Veel voorkomend voorbeeld van plaatsbeschrijvingen is bij aanvang van huur van een eigendom.
De huidige huurwetgeving bepaalt dat de huurder aansprakelijk is voor de schade die hij toebrengt aan het eigendom dat hij huurt.
Groot probleem is echter om als eigenaar-verhuurder te bewijzen dat de huurder (delen van) het huurpand heeft verwaarloosd, beschadigd of afgebroken.
Zonder plaatsbeschrijving heeft de verhuurder een zeer kleine kans om schadeloosstelling te krijgen van zijn uittredende huurder.
In de huidige wetgeving ligt de bewijslast van de schade immers bij de verhuurder, met andere woorden: de verhuurder moet bewijzen dat de huurder schade veroorzaakte.
Zonder deskundige plaatsbeschrijving is het meestal onbegonnen werk om aanspraak te maken op schadeloosstelling aan het einde van de huurceel.
De wetgeving en rechtspraak bepaalt tevens dat de beschrijving volledig en correct is: standaardzinnen zoals "de huurder erkent dat het gehuurde goed in goede staat is en dat er geen schade is" worden niet aanvaard.
De plaatsbeschrijving bij aanvang werken wordt gebruikt om gelijkaardige redenen als aanvang huur: vaststellen of er schade is aan een eigendom voor dat de werken aanvangen, zodat enerzijds de eigenaar niet ten onrechte kan beweren dat er schade zou zijn ontstaan ten gevolge van nabije werken, en anderzijds dat de eventuele schade kan begroot worden.
Zo moet de bouwheer of aannemer bijvoorbeeld bewijzen dat een barst in de gevel van het buurhuis niet het gevolg is van zijn werken.
Uiteraard kan dit bewijs enkel geleverd worden indien hij eerder een plaatsbeschrijving liet opmaken.